ebooks? Nee, bedankt!

Binnenkort is het zover. In 2014 zullen heel wat bibliotheken niet alleen zaadjes gaan uitlenen, maar ook de langverwachte ebooks. Bib Londerzeel stapt echter niet mee in het verhaal van de uitgevers.

Ik begrijp dat de jarenlange onderhandelingen tussen de bibliotheken uit de werkgroep, Bibnet en de uitgevers velen grijze haren hebben bezorgd. Ik begrijp ook dat uitgevers nieuwe antwoorden zoeken in een markt waarin bezit steeds meer het onderspit zal delven voor toegang en gebruik.

Ik draag iedereen die zich de voorbije jaren heeft ingezet om ebooks in de bib te krijgen dan ook een warm hart toe en wens hen nog veel sterkte. Het Vlaams ebook-platform dat binnenkort zal worden voorgesteld zie ik in zijn huidige vorm echter eerder als een ernstige bedreiging dan als een kleine kans voor de toekomst van de bibliotheek.

Het gaat nu nog om een pilootproject met een beperkt aanbod voor een vandaag nog beperkte markt, maar wat als het voorgestelde verdienmodel onze toekomstige manier van collectievorming wordt?

Wanneer uitgevers een vergoeding krijgen per ontleend ebook, dan houdt het lenen naar mijn gevoel op te bestaan en wordt het gesubsidieerd verhuren. De bibliotheek neemt de huurprijs geheel of gedeeltelijk voor haar rekening en faciliteert en promoot het verhuren voor de uitgevers. Meer uitleningen kosten in dit scenario meer geld. Het bestuur krijgt onze uitleencijfers gepresenteerd als rekening en leesbevordering wordt voortaan bij de kostelijke zaken geklasseerd. De bibliotheek kan besparen door minder populaire titels aan te kopen en door minder populair te worden. Uitgevers kunnen ons op kosten jagen door aan bibliotheekpromotie te doen.

Bibliotheken bieden vandaag toegang tot informatie aan alle burgers. We kopen informatie wanneer deze betalend is en maken ze vrij beschikbaar voor onze klanten. Dankzij een vraaggericht aankoopbeleid en sterke promotie kunnen we soms zelfs met beperkte middelen een succesvolle uitleenfunctie uitbouwen.

Door de (bijna) gratis toegang tot informatie én door onze leesbevorderingsinitiatieven wordt er door meer mensen meer gelezen. Dankzij de bib is er dus een grotere boekenmarkt, waar ook de bib zelf een grote afnemer van is.

Na het verdwijnen van de lokale boekhandel is de bibliotheek de laatste fysieke plek die iets met boeken heeft, een plek die zelfs vandaag al zonder fysieke collectie voldoende reden van bestaan kan overhouden. Ik denk dat uitgevers moeten inzien dat bibliotheken voor hen meer waarde scheppen dan een melkkoe die niet lang meer te leven heeft. Succes is iets wat je moet verdienen als bib en niet iets wat betaald kan worden aan onze leveranciers!

Hopelijk doen de uitgevers er niet te lang meer over om tot dit besef te komen. Vanaf die dag zullen er ook in Bib Londerzeel ebooks op de plank staan.

Tim Lerno
Bib Londerzeel

Aanraden

0 leden vinden dit leuk

Berichten in deze discussie

Permalink Antwoord van patrick vanden berghe op 10 Juli 2013 op 14.50

Ook al kijk ik met gemengde gevoelens naar het voorstel dat Bibnet op tafel brengt, het hoeft niet per se negatief te zijn. Als we iedere keer wanneer de woorden 'betalen', 'business-model",... opduiken, verkrampt reageren, dan gaan we terug naar af.
Ook in het geval van fysieke boeken, is de bibliotheek maar een van de spelers en blijven we afhankelijk van wat uitgevers op een bepaald ogenblik in de markt zetten. Niet dat de bib de speelbal moet zijn van uitgeverijen, maar velen doen/deden toch ook mee met grote campagnes als De Zomer van het spannende boek, De literaire lente, Doe mij maar een Doe-boek,... Zijn deze initiatieven minder commercieel van opzet? Wordt de bib hier ook niet 'gebruikt'?En we betalen graag mee om promotie te maken voor de jeugdboekenweek, waarbij kinderen echt niet enkel naar de bib gaan om een boek te halen.

Ik heb er geen probleem mee dat een bibliotheek die zich modern wil noemen, meestapt in een model waarbij e-boeken gepromoot worden en waarbij de toegang tot dit medium -voor sommigen, daar ben ik me van bewust- makkelijker wordt.

Over de long-tail effecten maak ik me wel zorgen. In onze provincie hebben we dankzij de inspanningen van overheden en samenwerkingsverbanden onze klanten kunnen laten kennismaken met nieuwe technologie. Leidt dit tot een spectaculaire toename van het aantal klanten. Neen, maar dat doet het binnenhalen van boeken van welke aard ook niet (meer)!
En als de nieuwe technologie eerder tijdelijk aangeboden werd, heeft dat minder met het product op zich te maken, dan met een gebrek aan toekomstdenken en -handelen. Laat vooral dit een boodschap voor Bibnet zijn!

Laat het doemdenken voor wat het is en laat de tegenstanders niet de luidste roepers zijn! De bibliotheek van de toekomst moet zich aan elke partner aanbieden met geloof in zichzelf, met geloof in de unieke positie die zij inneemt. Lijdzaam toezien of aan de kant blijven staan helpt ons ook niet vooruit.

Permalink Antwoord van Tim Lerno op 10 Juli 2013 op 15.43

@ Patrick: Voor alle duidelijkheid: ik ben geen doemdenker en geen tegenstander van het VEP. Ook onze bib werkt samen met commerciële partners en wil dit in de toekomst graag nog versterkt zien. Samenwerking dient echter te vertrekken van een win-win voor alle betrokken partijen, zoals in jouw voorbeelden, en dat mis ik in het huidige business-model van het VEP. Kort door de bocht zijn wij naar mijn gevoel als bibliotheken als enigen vragende partij, zijn de uitgevers onvoldoende overtuigd van de meerwaarde van een samenwerking met ons (en soms zelfs van ebooks op zich) en ontbreekt tot dusver elk wettelijk kader om wat dan ook te kunnen afdwingen. Gevolg: een business-model waarbij de slinger naar mijn gevoel veel te ver is doorgeslagen in de richting van de uitgevers, ten koste van elk toekomstperspectief van de bib.

Dit business-model is identiek aan het model waarmee ebooks commercieel verhuurd worden door bv. de boekhandel. Het enige verschil is dat de boekhandel een winstmarge bovenop de kostprijs doorrekent, terwijl bibliotheken vermoedelijk een deel van de kostprijs lokaal zullen gaan subsidiëren. Een succesvolle boekhandel die meer verhuurt maakt meer winst. Een succesvolle bibliotheek die meer verhuurt kost meer aan het lokale bestuur. Ik vind dit allesbehalve logisch: succes moet je verdienen en niet betalen. Vandaar dit kritische geluid. Dat is alles.

Tim Lerno
Bib Londerzeel

Permalink Antwoord van Tim Lerno op 12 Juli 2013 op 18.50

Zopas de informatie van Bibnet over het VEP doorgenomen.

"In een model zonder beperkingen op het aantal uitleningen maar wel met een kost
per uitlening staan bibliotheken voor een groot begrotingsprobleem. Om dit op te
vangen kan de bibliotheek zichzelf en de eindgebruiker beperken en het aantal
uitleningen plafonneren, of de bibliotheek kan de kost vanaf een vooraf
vastgelegd aantal doorrekenen zodat de kosten alleen stijgen als er ook even
grote inkomsten tegenover staan."

en:

"In het voorgelegde model betaalt de bibliotheek/gemeente nog steeds een deel van
de kost van de uitleningen van het startpakket. Meer uitleningen boven het
minimaal pakket draagt de eindgebruiker alleen."

Bij een toename van de uitleningen bovenop de minimumafname zal de kostprijs voor de gemeente dus nog altijd stijgen, maar er zullen even grote inkomsten tegenover staan. Boekhoudkundig lijkt me dit voorbij te gaan aan de scheiding tussen inkomsten en uitgaven, die voor onze financiële beheerder heilig is, maar netto gaat de gemeente het succes van haar bib dan toch niet moeten betalen aan de uitgevers. Of toch niet wanneer succes zich boven de minimumafname situeert. Als financiële diensten hiervoor een creatieve oplossing kunnen vinden, dan ontkracht dit een belangrijk deel van mijn kritiek: niet de gemeente zal in de toekomst ons succes moeten betalen, maar de klant.

Het aantal uitleningen plafonneren lijkt me dan weer niet echt een optie naar die klant toe: 'Het spijt me, maar onze ebooks zijn op. Kom volgend jaar nog maar eens terug of ga met je bibkaart naar een andere bib uit ons provinciaal netwerk om daar hetzelfde uitleenpakketje te kopen.'

"Bibliotheken kunnen effectief meer vragen. De prijs “345” is een minimum. " vind ik ook nogal een vreemd zinnetje, zeker omdat elders in de tekst Vraag & Antwoord terecht op het belang van een vast tarief (5€ voor 3 uitleningen) voor alle bibliotheek wordt gehamerd. Wat dan met de uitleningen van boven de minimumafname? Gaan de bibliotheken die meer vragen daar dan netto-winst op maken, zoals in het commerciële circuit?

Ik blijf een model waarbij per uitlening betaald wordt aan de uitgevers nog steeds eerder een verhuurmodel voor uitgevers en boekhandels vinden dan een uitleenmodel voor bibliotheken en dat heeft zoals eerder gesteld niets te maken met het verplichte leengeld. We kopen in het voorgelegde scenario immers geen producten of diensten bij een uitgever die we vervolgens tegen een vergoeding onafhankelijk ter beschikking kunnen stellen van onze klanten, maar we verhuren een selectie materialen voor de uitgevers, die in ruil de verhuurprijs van ons ontvangen. Tot we de minimumafname hebben bereikt moeten we daar zelf nog geld bij opleggen.

Tim Lerno
Bib Londerzeel

Permalink Antwoord van Geert Puype op 15 Juli 2013 op 15.45

Volgens het duurste voorstel van Bibnet zal 5,6 % van onze volwassen leners een digitaal abonnement moeten nemen. Persoonlijk lijkt mij dat een hoog percentage. Maar ik heb echt geen idee hoeveel van onze lezers op e-boeken, die dan nog maarl alleen op Adroid gelezen kunnen worden, zitten te wachten. Andezijds denk ik dat er voor e-boeken ook een bepaalde markt, ook voor bibliotheekgebruikers, gecreëerd moet worden. Het Bibnet voorstel kan een stap zijn om die markt mee te doen ontstaan.

Geert Puype

Tim Lerno zei: