Prijsdifferentiatie in de bibliotheek?

Het lidgeld in Vlaanderen ligt laag. Een bewuste keuze om de drempel van de bibliotheek alvast op financieel vlak zo klein mogelijk te houden en zo een democratische afspiegeling van de bevolking in de bib te mogen verwelkomen.

Dankzij de resultaten van de Participatiesurvey 2009 maken we deze twee bedenkingen:

De Participatiesurvey nuanceert het belang van de financiële drempel.Mensen noemen tal van redenen om niet aan cultuur te participeren. De voornaamste is desinteresse en een gebrek aan motivatie. De financiële reden bengelt ergens achteraan het lijstje.De survey toont aan dat de betalingsbereidheid voor sport en cultuur hoger ligt dan vaak wordt vermoed. Dus dan zomaar het lidgeld sterk laten stijgen? Een prijsstijging verhoogt dan wel de opbrengst maar doet de participatie dalen. Een gedifferentieerd prijsbeleid is de oplossing: dit verhoogt de opbrengst en kan de participatie in het beste geval doen toenemen.

Er is een grote ongelijkheid in cultuurdeelname naar opleidingsniveau, gezinssituatie, leeftijd, subjectief inkomen en geslacht. Vooral hoger opgeleide Vlamingen – die dus vaak bij de betere verdieners horen - doen aan cultuur. Daarbij komt nog dat het bibliotheekbezoek tussen 2004 en 2009 significant daalt. Een lage financiële drempel is dus allerminst een garantie op een sociale mix in het deelnemersveld dat bovendien slinkt.

Als we beide conclusies linken, is het opmerkelijk dat we de huidige bezoekers van de bib bijna niets laten betalen voor het ontlenen van materiaal. Hij/zij kan en wil meer betalen, in ruil voor wat extra waarde. Kunnen we deze betalingsbereidheid niet meer laten renderen waarbij we de potentiële bezoekers die echt financiële problemen hebben, gratis lid maken van de bib?

De werking van de bibliotheek van Geel is in deze context een boeiend voorbeeld. Je kan er kiezen tussen twee soorten abonnementen. Een basisabonnement kost 10 euro. Daarmee kan je maximaal tien stuks kiezen uit de volledige collectie gedurende een uitleentermijn van maximaal drie weken. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen boeken, cd’s of dvd’s.

Voldoet dit niet aan je behoefte, dan kies je voor een extra abonnement van 20 euro waarmee je twintig stuks gedurende vier weken kunt uitlenen.

Hier wordt prijsdifferentiatie toegepast.

Jongeren tot 21 jaar maken nog voordeliger gebruik van de dienstverlening van de bib van Geel. Voor hen is een basisabonnement gratis. Ook voor kwetsbare doelgroepen wordt er een speciaal tarief voorzien. Doelgroepen waarop de bibliotheek van Geel extra wil inzetten, krijgen een extra voordeel.

LOCUS wil samen met u de mogelijke pistes rond prijsdifferentiatie in de bibliotheek onderzoeken en andere boeiende voorbeelden naar boven spitten. Later op het jaar organiseren we bij voldoende interesse een praktijkgerichte infosessie.

Wat denkt u? En wat zijn uw ervaringen?

Aanraden

0 leden vinden dit leuk

Berichten in deze discussie

Permalink Antwoord van Marleen Rome op 3 Februari 2012 op 9.37

We hebben geen zicht op het profiel van de afhakers. In 2005 werden deze zaken nog niet geregistreerd. Het lijkt me ook logisch dat als je van een gratis lidmaatschap overgaat naar een betalend lidmaatschap dat er mensen zijn die afhaken.

Een interessantere vraag is volgens mij of er mensen gaan afhaken als je vertrekt van een situatie met betalend lidmaatschap en dan op een bepaald moment prijsdifferentiatie invoert. Als je bij die overstap voldoende rekening houdt met de betalingsbereidheid (en vraag naar extra service) van de doelgroepen die je wil bereiken, vermoed ik dat er geen klanten gaan afhaken, maar dat je inkomsten wel zullen stijgen.

Permalink Antwoord van Maja Coltura op 8 Februari 2012 op 15.34

Dag Stefaan

De Vlaamse vrijetijdspas, momenteel in piloot, werkt bv. op deze manier, net als de A-kaart.
Meer info vind je op http://project.uitpas.be/ en http://a-kaart.antwerpen.be/.

Persoonlijk denk ik dat er ook voor bibliotheken creatieve mogelijkheden bestaan om prijsdifferentiatie op een zinvolle manier in te zetten. In dat opzicht is het inspirerend te zien dat bibliotheek Geel zoekt naar win-winsituaties voor klant en bib.

Want gratis bestaat natuurlijk niet. Iemand betaalt altijd de rekening.

Boeiende discussie. We maken er met LOCUS zeer binnenkort werk van en hopen dat u ook dan kritisch blijft meedenken.
Wordt snel vervolgd.

Permalink Antwoord van Roger Boeken op 17 Februari 2012 op 21.59

Ik dacht dat het basisprincipe van de bibliotheek gelijkheid voor iedereen is, dus geen differentiatie. Extra inkomsten : de meeste bibliotheken gaan naar gratis. Van de extra inkomsten kan je geen extra personeel aanwerven voor een betere dienstverlening. Door de differentiatie wordt de administratie enkel ingewikkelder en tijdrovender. Ik wil voor geen geld het zicht van de verbaasde/verraste gezichten missen wanneer je een nieuw lid kan zeggen dat boeken ontlenen , surfen op internet en gebruik maken van de leeszaal gratis is..

Eind vorig jaar was de slogan bij Q8 tankstations : 'ontdek onze 8 gratis services', misschien een idee voor de bibliotheek ? Hoeveel gratis services bieden wij wel ? Wat is er nog gratis tegenwoordig? Hopelijk blijft de bib nog heel lang gratis.

Ik vind een differentiatie waarbij wie meer betaalt ,meer stuks van gelijke welke aard kan meenemen klantonvriendelijk: de beperking op aantal stuks/soort dient toch vooral voor om er voor te zorgen dat niet 1 lener bvb alle aanwinsten van de week (boeken of dvd) meeneemt ?!

Permalink Antwoord van Johan Vandendriessche (Zwalm) op 9 Maart 2012 op 13.22

Hallo.

Uit Oost-Vlaanderen zal er weinig respons komen, wie in het PBS zit, en dat zijn er al heel wat, heeft het lidgeld afgeschaft, wat een voorwaarde is om in te stappen. Je ziet van hier dat er geen stappen meer zullen genomen worden om opnieuw (zij het dan gedifferentieerd) lidgeld(en) in te voeren. Andere prijszettingen zijn al min of meer op elkaar afgestemd, en in het kader van de piste voor 1 lenersbestand (zit nog in de informatieve fase) zal ook daar weer een afstemming van (voornamelijk) porttarieven moeten gebeuren.

Maar de materie boeit ons wel, principieel dan en ook, natuurlijk, als er andere prijzen dan het lidgeld ter sprake komen.

Permalink Antwoord van Jan Collet op 9 Maart 2012 op 14.07

Enerzijds start Loucs een denkoefening rond prijsdifferentiatie, anderzijds zijn provincies in gesprek met gemeenten om tarieven uniform te maken (spreek: gratis). Misschien toch interessant om de provincies te betrekken, want ik herinner me enkele kritische kanttekeningen van Oost-Vlaamse collega's tijdens voorbije studiedagen.

Toch een rare constructie: een overheidsniveau (de provincie) dat weinig investeert in bibliotheken (10%) verplicht een ander niveau (de gemeente) dat het merendeel van de uitgaven op zich neemt (60%), om af te zien van eigen inkomsten.

En riekt dit niet naar koppelverkoop? Vlaanderen zegt dat wie wil instappen in Bibliotheekportalen verplicht is de omweg te volgen van de provincies (provinciale bibliotheeksystemen). Maar als je dat doet, ben je ook verplicht je tarieven aan te passen en af te zien van eigen inkomsten. Of gaan de provincies dit financiële verlies compenseren?

Permalink Antwoord van Johan Vandendriessche (Zwalm) op 9 Maart 2012 op 14.45

Ik weet niet hoe het in andere provincies gesteld is, maar de instapkost voor het PBS in Oost-Vlaanderen is niet zo duur. "Onze" provincie doet veel voor de bibliotheken, zo betalen zij dit jaar bvb. het basispakket in de bibliotheekportalen (€ 0,06 per inwoner voor de koppeling en het aanbieden van recensies). Er is wel degelijk een besparing voor wie instapt, de provincie neemt een pak kosten voor zich, logisch dus dat zij inspraak hebben in bepaalde prijszettingen (die trouwens in een stuurgroep van alle Oost-Vlaamse bibliotheken besproken en gestemd worden). De gemeenten moeten daar dan uiteraard mee akkoord gaan, maar ik heb nog niemand gehoord die daar problemen over maakte.

Nu is er zelfs sprake binnen (sommige) gemeenten om AVM gratis te maken om niet geconfronteerd te worden met de roerende voorheffing, waarvan reeds sprake was op een ander forum. Gemeenten derven liever wat inkomsten dan een pak administratieve rompslomp mee te zeulen.

Permalink Antwoord van Erna Van Den Abeele op 17 December 2012 op 9.53

Een interessante discussie met niet zo veel reacties (of juist wel)? In ieder geval de verkiezingen zijn achter de rug, begroting 2013 werd opgemaakt. En wat blijkt... wij moeten als bibliotheek meer inkomsten zien te vinden. Ik geloof dat er zeker nog meer bibliotheken in deze situatie zitten. Als lidgeld moet stijgen en je differentieert niet, komt het basisprincipe van de bibliotheek in het gevaar. Dan is de bibliotheek niet meer voor iedereen toegankelijk. Ik geloof niet in het 'gratis' verhaal. Zelfs in onze welzijnschakel zijn ze tegen het principe van alles gratis. Ik vind het niet meer dan fair dat de inkomsten van de bibliotheek in verhouding staan tot de uitgaven/kosten van deze bibliotheek. Voor hetgeen wij aanbieden, mag toch betaald worden? Zelfs met 10 euro lidgeld/jaar zijn het nog spotprijzen. Daar heb je nog steeds geen boek voor. Je kan er nog net één dag voor naar de boekenbeurs. Hebben jullie de jaarlijkse kost van een bibliotheek al eens berekend? Waarom moeten wij onze diensten gratis aanbieden? Krijg je hierdoor meer leden? Wie kan me dit bewijzen?

Permalink Antwoord van Roger Boeken op 18 December 2012 op 13.00

Is de bib plots een commercieel bedrijf geworden dan ? Inkomsten in verhouding tot uitgaven ? Is de bib een facebookpagina die zoveel mogelijk vrienden probeert te verzamelen ?

Misschien moet de bib vasthoudend aan haar grondbeginselen gewoon de beste service/producten aanbieden beantwoordend aan de informatie/ontspanning behoeften van iedereen met de middelen die ze ter haar beschikking heeft. Minimale boetes en lidgelden zijn slechts een kleine tegenprestatie , een symbool van wederzijds engagement tussen bib en gebruiker. Als je in het fastfood restaurant de potjes ketchup gratis ter beschikking stelt wordt daar misbruik van gemaakt en ontstaat een verkwisting, dus vraag je toch een klein bedrag . Als je voor een lezing een minimale inschrijvingskost vraagt dan ben je zekerder dat mensen niet 'zomaar ' inschrijven en niet komen. De munt in het winkelkarretje van de supermarkt zorgt dat de karretjes teruggezet worden bij de winkel. Deze minimale bedragen zullen/kunnen nooit de kosten dekken of zelfs de kostenstijgingen volgen.

Als je de lidgelden drastisch zou aanpassen dan verwacht ik dat een aantal gezinnen alles uitleent op de kaart van vader of moeder terwijl in een bib die geen lidgeld vraagt ieder gezinslid zijn eigen kaart heeft/gebruikt. Inderdaad gaat dan het ledenaantal schijnbaar achteruit en het aantal uitleningen ook.

samengevat : een bib kan zijn extra /stijgende kosten niet verhalen op zijn gebruikers. Of wil je het lidgeld koppelen aan de brandstofprijzen ? of misschien in de winter een brandstoftoeslag rekenen bij de boetes ? :)