ebooks? Nee, bedankt!

Binnenkort is het zover. In 2014 zullen heel wat bibliotheken niet alleen zaadjes gaan uitlenen, maar ook de langverwachte ebooks. Bib Londerzeel stapt echter niet mee in het verhaal van de uitgevers.

Ik begrijp dat de jarenlange onderhandelingen tussen de bibliotheken uit de werkgroep, Bibnet en de uitgevers velen grijze haren hebben bezorgd. Ik begrijp ook dat uitgevers nieuwe antwoorden zoeken in een markt waarin bezit steeds meer het onderspit zal delven voor toegang en gebruik.

Ik draag iedereen die zich de voorbije jaren heeft ingezet om ebooks in de bib te krijgen dan ook een warm hart toe en wens hen nog veel sterkte. Het Vlaams ebook-platform dat binnenkort zal worden voorgesteld zie ik in zijn huidige vorm echter eerder als een ernstige bedreiging dan als een kleine kans voor de toekomst van de bibliotheek.

Het gaat nu nog om een pilootproject met een beperkt aanbod voor een vandaag nog beperkte markt, maar wat als het voorgestelde verdienmodel onze toekomstige manier van collectievorming wordt?

Wanneer uitgevers een vergoeding krijgen per ontleend ebook, dan houdt het lenen naar mijn gevoel op te bestaan en wordt het gesubsidieerd verhuren. De bibliotheek neemt de huurprijs geheel of gedeeltelijk voor haar rekening en faciliteert en promoot het verhuren voor de uitgevers. Meer uitleningen kosten in dit scenario meer geld. Het bestuur krijgt onze uitleencijfers gepresenteerd als rekening en leesbevordering wordt voortaan bij de kostelijke zaken geklasseerd. De bibliotheek kan besparen door minder populaire titels aan te kopen en door minder populair te worden. Uitgevers kunnen ons op kosten jagen door aan bibliotheekpromotie te doen.

Bibliotheken bieden vandaag toegang tot informatie aan alle burgers. We kopen informatie wanneer deze betalend is en maken ze vrij beschikbaar voor onze klanten. Dankzij een vraaggericht aankoopbeleid en sterke promotie kunnen we soms zelfs met beperkte middelen een succesvolle uitleenfunctie uitbouwen.

Door de (bijna) gratis toegang tot informatie én door onze leesbevorderingsinitiatieven wordt er door meer mensen meer gelezen. Dankzij de bib is er dus een grotere boekenmarkt, waar ook de bib zelf een grote afnemer van is.

Na het verdwijnen van de lokale boekhandel is de bibliotheek de laatste fysieke plek die iets met boeken heeft, een plek die zelfs vandaag al zonder fysieke collectie voldoende reden van bestaan kan overhouden. Ik denk dat uitgevers moeten inzien dat bibliotheken voor hen meer waarde scheppen dan een melkkoe die niet lang meer te leven heeft. Succes is iets wat je moet verdienen als bib en niet iets wat betaald kan worden aan onze leveranciers!

Hopelijk doen de uitgevers er niet te lang meer over om tot dit besef te komen. Vanaf die dag zullen er ook in Bib Londerzeel ebooks op de plank staan.

Tim Lerno
Bib Londerzeel

Aanraden

0 leden vinden dit leuk

Berichten in deze discussie

Permalink Antwoord van Kim Dillen op 11 Juni 2013 op 14.55

Hopelijk doen de uitgevers er niet te lang meer over om tot dit besef te komen.

Ik vrees ervoor... zeker als je ziet hoe hard bv. Microsoft met zijn nieuwe Xbox zijn best doet om de eigendomsrechten op games terug te schroeven. Ander medium, klopt, maar de mentaliteit is krek dezelfde.

Permalink Antwoord van Tim Lerno op 12 Juni 2013 op 16.46

@Kim: Zolang er verontwaardiging is, is er een markt. En als er een markt is dan is er nog hoop. Humor is een krachtig wapen in de strijd tegen Absurdistan. Kijk maar naar deze hilarische reactie van PlayStation op de omstreden Xbox-regeltjes:

Permalink Antwoord van Kim Dillen op 13 Juni 2013 op 9.04

Permalink Antwoord van Geert Puype op 13 Juni 2013 op 15.10

Je schrijft dat er "door meer mensen meer gelezen" wordt. Hebt u daar cijfers over ?

Geert Puype

Permalink Antwoord van Tim Lerno op 13 Juni 2013 op 17.14

@Geert: Harde cijfers over de invloed van ruim 100 jaar bibliotheekwerk op het lees- en koopgedrag? Nee, dat heb ik niet. Ik vrees dat er eerst een boekenmarkt nodig is zonder slagkrachtige bibliotheken om dit te kunnen becijferen.

Tim Lerno
Bib Londerzeel

Permalink Antwoord van Geert Puype op 14 Juni 2013 op 12.09

@Tim : cijfers over de laatste 30 jaar volstaan (de periode dat we een decreet hebben). Ik stel bij ons na een forse stijging de eerste decennia, nu al verschillende jaren een daling van het bibliotheekgebruik vast. Ik zie geen stijging van het lezen bij jongeren ondanks jarenlange jeugdboekenweken, introducties enz. Neemt het bibliotheekbezoek en de uitleningen in Londerzeel nog toe ?
Wat e-boeken zelf betreft, hoop ik dat er spoedig iets uit de bus komt waar we aan de slag mee kunnen. Dat de uitgevers recht hebben op een vergoeding is toch niet meer als logisch, net zoals we m.i. die vergoeding best aan de gebruikers doorrekenen. Dat er hierdoor drempels ingevoerd worden voor de armsten, is juist maar e-boeken zullen niet door hen geleend worden maar wel door een middenklasse die daar echt wel kan voor betalen.

Permalink Antwoord van Tim Lerno op 14 Juni 2013 op 14.05

@Geert: In Londerzeel is het aantal gebruikers al een tiental jaren stabiel gebleven. Uitleningen zijn de laatste 2 jaar gestegen, maar dat heeft veel met een reglementswijziging te maken, die aan onze klanten toestaat om meer materialen te ontlenen, vermindering van het leengeld,...

Ik vermoed dat ook de uitgevers de laatste jaren geen stijging zien van de boekenverkoop bij jongeren. Een dalend bibliotheekgebruik hoeft niet meteen een dalende invloed van bibliotheken op de boekenverkoop en dus een kleinere meerwaarde voor de uitgevers en een zwakkere onderhandelingspositie te betekenen.

Het is er mij niet om te doen of er al of niet leengeld gevraagd wordt voor ebooks en uiteraard gaan de uitgevers ons deze niet gratis bezorgen en hebben zij recht op een eerlijke vergoeding (bv. de consumentenprijs van een ebook?). Ik vind echter niet dat we als bibliotheek op onze knieën moeten gaan om alstublieft toch nog een rolletje te mogen spelen in de boekenmarkt van morgen, zoals uitgevers die zien of soms zelfs niet willen zien.

In het voorgestelde model verdienen uitgevers geen geld omdat bibliotheken investeren in de aankoop van een selectie van ebooks of in in de tijd beperkte ebook-licenties, maar omdat bibliotheken rechtstreeks voor hen de verhuur van ebooks faciliteren en promoten. We betalen zelfs om inkomsten voor hen te mógen genereren.

Dit is geen kwestie van kosten doorrekenen aan de klant: dit is de bibliotheek en haar klantenbestand misbruiken om geld te verdienen voor onze leveranciers, met of zonder subsidie die we daar zelf nog bovenop leggen. De scheiding tussen inkomsten en uitgaven wordt volkomen artificieel en behalve selectie hebben we niets meer in de pap te brokken. In de ogen van de klant worden we een overbodige tussenschakel die hem het huren alleen maar lastiger maakt (betalen in de bib om thuis te kunnen downloaden,...). Wat met 'vrij van commerciële invloeden' wanneer we rechtstreeks producten voor derden gaan verhuren aan onze klanten?

Tim Lerno
Bib Londerzeel

Permalink Antwoord van Dirk Hermans op 2 Juli 2013 op 11.06

Los van het feit of we de uitgevers van dienst zijn met het voorgestelde model heb ik toch ook nog een andere twijfel over het aanbieden van e-books :

Volgens mij leven we bij de gratie van bezoekersaantallen en uitleencijfers. Een virtueel platform dat gecreeërd wordt om die e-books aan te leveren heeft mijns inziens geen nood aan de omweg via de lokale bibliotheek. Deze omweg is enkel van nut om " de sector" niet volledig buiten spel te zetten. Je kan evengoed gewoon mensen rechtstreeks laten inloggen op dat platform vanuit een centraal meldpunt. Dus in deze zijn wij, de basis, enkel een soort tussenpersoon die centen genereert om het systeem betaalbaar te houden. Tot daar aan toe, dit kan nog indien daar voor ons ook een meerwaarde aan vastzit. Maar het probleem lijkt me dat gebruikers die geïnteresseerd zijn in e-books deze nu in bezit kunnen krijgen zonder fysiek naar bib te komen.

Ik wil wel eens zien dat besturen nog gaan middelen vrijmaken voor bibliotheken indien de mensen niet meer fysiek naar de bibliotheek komen?

Enfin, los van dat feit zullen we die e-books ook wel gaan aanbieden (tenminste indien we ze zullen kunnen aanbieden zonder toegang te hebben tot de bibliotheekportalen, waar we als niet PBS-bibliotheek niet in mogen meespelen) , mee met de kudde lemmingen naar .....

fijne vakantie gewenst

dirk

http://bib.boutersem.be

Permalink Antwoord van Johan Delaure op 2 Juli 2013 op 14.20

Dag Dirk

Ik ben er niet van overtuigd dat de lokale bibliotheek "geen nut" heeft bij het aanbieden van e-boeken. De lokale bibliotheek is de enige die voor e-boeken een bepaald gebruik of een bepaalde gebruiker voor ogen kan houden. Dé manier om een meerwaarde in jouw aanbod te krijgen, tegenover dat van commerciële aanbieders. Je kan e-boeken aanbieden aan geïnteresseerde lezers, waardoor ze tevreden bibliotheekgebruikers blijven. Je kan e-boeken in de kijker zetten van mensen die anders aan dit aanbod voorbij zouden gaan. Je kan mensen begeleiden in het gebruik ervan. Je kan accenten leggen in het aanbod voor een bepaald publiek of over een bepaald onderwerp. Enz.
Anders gezegd: je bent geen distributiecentrum van (e-)boeken, je bent een bibliotheek die lezen en leesplezier stimuleert op allerlei manieren, je zorgt voor toegankelijkheid van een aanbod voor mensen die er misschien uit zichzelf niet geraken, je zorgt voor begeleiding en educatie. Je bent onafhankelijk t.a.v. trends, hypes of filters. Jij creëert een meerwaarde voor jouw lokale gebruiker. En of die nu in de bib zit of thuis, maakt eigenlijk geen verschil.

En of dat die gebruiker nu toch een beetje moet meebetalen, maakt ook niet het verschil (cfr. Colpaert). Voor het openbaar vervoer betalen we ook een stukje mee.

Johan

Permalink Antwoord van Dirk Hermans op 3 Juli 2013 op 8.32

dag Johan,

bedankt voor het uitgebreide antwoord, er ontbreekt echter nog 1 stukje aan dat antwoord :

"enfin, los van dat feit zullen we die e-books ook wel gaan aanbieden (tenminste indien we ze zullen kunnen aanbieden zonder toegang te hebben tot de bibliotheekportalen, waar we als niet PBS-bibliotheek niet in mogen meespelen)"

dus vraag : wordt dit gekoppeld aan die portaalsites en dus ook aan PBS ?

grtz.

Dirk

Johan Delaure zei:

Dag Dirk

Ik ben er niet van overtuigd dat de lokale bibliotheek "geen nut" heeft bij het aanbieden van e-boeken. De lokale bibliotheek is de enige die voor e-boeken een bepaald gebruik of een bepaalde gebruiker voor ogen kan houden. Dé manier om een meerwaarde in jouw aanbod te krijgen, tegenover dat van commerciële aanbieders. Je kan e-boeken aanbieden aan geïnteresseerde lezers, waardoor ze tevreden bibliotheekgebruikers blijven. Je kan e-boeken in de kijker zetten van mensen die anders aan dit aanbod voorbij zouden gaan. Je kan mensen begeleiden in het gebruik ervan. Je kan accenten leggen in het aanbod voor een bepaald publiek of over een bepaald onderwerp. Enz.
Anders gezegd: je bent geen distributiecentrum van (e-)boeken, je bent een bibliotheek die lezen en leesplezier stimuleert op allerlei manieren, je zorgt voor toegankelijkheid van een aanbod voor mensen die er misschien uit zichzelf niet geraken, je zorgt voor begeleiding en educatie. Je bent onafhankelijk t.a.v. trends, hypes of filters. Jij creëert een meerwaarde voor jouw lokale gebruiker. En of die nu in de bib zit of thuis, maakt eigenlijk geen verschil.

En of dat die gebruiker nu toch een beetje moet meebetalen, maakt ook niet het verschil (cfr. Colpaert). Voor het openbaar vervoer betalen we ook een stukje mee.

Johan

Permalink Antwoord van Johan Delaure op 3 Juli 2013 op 10.43

Dag Dirk,

Je vraagt "wordt het e-boek aanbod gekoppeld aan bibliotheekportalen en het PBS?".

Het korte antwoord is: neen, het e-boek aanbod is niet gekoppeld aan bibliotheekportalen en het PBS.

De koppeling met Open Bib ID is wel belangrijk.

Ik verklaar mij nader:

Op termijn willen we zo ver komen dat een gebruiker zich aanmeldt via Mijn Bibliotheek, en dan de uitleenstatus kan bekijken van zowel zijn fysieke als digitale ontleningen. Dat hij zijn leenhistoriek kan inkijken van alle 'materialen'. Dat hij bij het zoeken per titel kan hij kiezen of hij het fysiek dan wel niet digitaal wil lezen. Dat hij zijn betalingen allemaal naadloos van thuis uit doet. Enz.. Een dergelijk geïntegreerd aanbod veronderstelt een vergaande integratie van verschillende systemen in de achtergrond.

En zo ver zijn we nog niet. Met de "e-boeken in de bib"-piloot willen we eerst een zinvol e-boek aanbod formuleren en zien of we (elke bib afzonderlijk) er gebruikers voor hebben. In eerste instantie is deze startformule dus een los aanbod, weinig geïntegreerd met Open Vlacc, Bibliotheekportalen, PBS. Naarmate we toegroeien naar het moment waarop we het e-boek aanbod effectief in de bibliotheken zullen helpen neerzetten, zullen de vragen om bepaalde eenvoudige integraties te maken toenemen. Vermits met een integratie met bepaalde aspecten van de catalogus in bibliotheekportalen nu eenmaal met één slag meerdere bibs kunnen bediend worden, zal dat in de praktijk wel een voorrang krijgen. Maar die integraties zijn dus en surplus op een eerder geïsoleerd startaanbod. En alleen al dat laatste vraagt voorlopig nog altijd al onze aandacht.

Open Bib ID is wel van meet af aan cruciaal: het is de verkeersregelaar die gaat uitmaken of een bibliotheekgebruiker de toestemming heeft om een e-boek te ontlenen of niet. Maar zoals je weet, wordt hier, net zoals voor Gopress en later wellicht de Online Fundels, een ticketformule uitgewerkt voor bibliotheken die niet op het PBS zitten.

(en inderdaad het is geen weer voor vakantie :-)

Johan

Permalink Antwoord van Geert Puype op 3 Juli 2013 op 11.56

Johan Delaure zei:

Johan,

Bedankt voor de informatie. Ik wacht met enige spanning op jullie e-boekenaanbod.

Geert Puype

En zo ver zijn we nog niet. Met de "e-boeken in de bib"-piloot willen we eerst een zinvol e-boek aanbod formuleren en zien of we (elke bib afzonderlijk) er gebruikers voor hebben. In eerste instantie is deze startformule dus een los aanbod, weinig geïntegreerd met Open Vlacc, Bibliotheekportalen, PBS. Naarmate we toegroeien naar het moment waarop we het e-boek aanbod effectief in de bibliotheken zullen helpen neerzetten, zullen de vragen om bepaalde eenvoudige integraties te maken toenemen. Vermits met een integratie met bepaalde aspecten van de catalogus in bibliotheekportalen nu eenmaal met één slag meerdere bibs kunnen bediend worden, zal dat in de praktijk wel een voorrang krijgen. Maar die integraties zijn dus en surplus op een eerder geïsoleerd startaanbod. En alleen al dat laatste vraagt voorlopig nog altijd al onze aandacht.

Open Bib ID is wel van meet af aan cruciaal: het is de verkeersregelaar die gaat uitmaken of een bibliotheekgebruiker de toestemming heeft om een e-boek te ontlenen of niet. Maar zoals je weet, wordt hier, net zoals voor Gopress en later wellicht de Online Fundels, een ticketformule uitgewerkt voor bibliotheken die niet op het PBS zitten.

(en inderdaad het is geen weer voor vakantie :-)

Johan