Uitspraak Europees Hof van Justitie over e-boeken

Het Europese Hof van Justitie stelt in een bindend advies (10 november 2016) dat e-boeken ook vallen onder het leenrecht. Digitale boeken kunnen door de openbare bibliotheek ingezet worden naar analogie met het papieren boek. Een eerste lezing van het advies leert dat bibliotheken e-boeken kunnen uitlenen als ze rekening houden met het volgende:

• aankopen van een digitaal exemplaar van een e-boek dat op de Europese markt is gebracht (dus geen e-boek uit de VS dat enkel daar uitgegeven is, noch, uiteraard, een illegale kopie)

• 1 exemplaar wordt aan 1 lener per keer uitgeleend

• na de uitleenperiode mag de gebruiker geen toegang meer hebben tot het digitale exemplaar. Het blijft dus belangrijk om met een goede leverancier te werken om dit te realiseren.

• met uitgevers of boekhandel moeten er geen bijzondere afspraken gemaakt worden. Dus ook hier net zoals bij het papieren boek.

Daar staat tegenover dat uitgevers niet kunnen verhinderen dat een e-boek wordt uitgeleend. De uitlening wordt vergoed via het leenrecht.

De uitspraak van het Hof is een bindend advies over wat een e-uitlening is. Tegen het advies is geen beroep mogelijk. Het Hof deed de uitspraak als advies aan de Nederlandse rechtbank waar de Vereniging Openbare Bibliotheken een zaak had aangespannen.

Deze uitspraak heeft geen gevolgen voor bibliotheken die e-boeken uitlenen via een omweg: e-boeken op een toestel plaatsen en dan het toestel uitleen. Deze aanpak moet wel voldoen als dezelfde vereisten zoals hierboven opgesomd.

Noch heeft de uitspraak impact op de twee innovatieve e-boekprojecten van Cultuurconnect, die gaan gewoon door. In deze twee experimenten testen we in samenwerking met de bibliotheken van Oostende, Antwerpen en Beringen het gebruik van e-boeken met de klemtoon op het realiseren van de maatschappelijke meerwaarde van de bib. Indien de experimenten succesvol zijn is het zeker de bedoeling om uit te breiden naar andere bibliotheken die interesse hebben.

In de marge van het project met Oostende loopt er een aanbestedingsprocedure voor een leverancier van Engelstalige e-boeken onder leiding van de bibliotheek van Roeselare. Naast Oostende participeren aan de procedure ook de bibliotheken van Gent, Mechelen en Muntpunt.

De uitspraak van het Hof verandert de positie van openbare bibliotheken voor e-boeken in Europa. Cultuurconnect volgt het verder op en informeert er hier over. Maar we nodigen graag iedereen uit om deel te nemen aan het debat.