De coronacrisis en de Franstalige bibliotheek- en boekensector in België

Beste collega's

Graag wil ik jullie even informeren over wat er ondertussen aan Franstalige kant op het vlak van bibliotheken (en boekhandels) tijdens deze tweede golf van de coronacrisis gebeurt, niet alleen in Brussel, maar in heel de Franse Gemeenschap (Fédération Wallonie-Bruxelles). En dit via de informatie die ik oppik uit de nieuwsbrief van APBFB, de Association des Professionnels des Bibliothèques Francophones de Belgique, waarvan ik zelf ook lid ben om zo een zicht op de situatie 'over de taalgrens' te krijgen.

Eerst en vooral is er het initiatief "Ensemble, garantir l'accès au livre durant le confinement".

Na de aankondiging van de recentste maatregelen in de strijd tegen het coronavirus, waaruit bleek dat openbare bibliotheken en boekhandels open mochten blijven, wilden de leden van PILEn (Partenariat Interprofessionnel du Livre et de l’Édition numérique) eensgezind en in overleg reageren.

PILEn stelt dat het toegankelijk houden van het boek voor zoveel mogelijk mensen tijdens de coronacrisis en de lockdown een voorrecht, maar ook een zware verantwoordelijkheid is. Het platform wil de professionals bijstaan om hen daarbij te helpen, in overeenstemming met hun eigen realiteit en verwachtingen. De maatregelen ter bescherming van de volksgezondheid worden daarbij volledig gerespecteerd. 

Het boek toegankelijk houden, dat betekent niet alleen het ter plaatse in de bibliotheek of de boekhandel ter beschikking stellen, maar ook via afhaal- en reservatiediensten, of via uitleen- of aankoopplatformen voor e-boeken. Het gaat ook over het in contact blijven met lezers en het promoten van Belgische boeken en hun auteurs.

PILEn wil de overheid blijven wijzen op de financiële verliezen en de moeilijkheden waarmee alle boekprofessionals momenteel worden geconfronteerd. Het platform vraagt dan ook aan de overheden dat er op alle niveaus — lokaal, regionaal, communautair en federaal — passend en duurzaam zou worden gereageerd.

PILEn (Partenariat Interprofessionnel du Livre et de l’Édition numérique) is een platform dat sinds 2012 bestaat en dat verantwoordelijk is voor het begeleiden van de boekprofessionals in Wallonië en Brussel bij de technologische, professionele en commerciële uitdagingen die aan de gang zijn, door het aanbieden van opleidingen, conferenties, vergaderingen, studies en artikelen. Binnen dat platform zijn de volgende organisaties vertegenwoordigd: Syndicat des Libraires Francophones de Belgique (SLFB), asbl Maison des Auteurs, Association des Éditeurs Belges (ADEB), les Editeurs singuliers, APBFB (Association des Professionnels des Bibliothèques Francophones de Belgique) en Fédération Interdiocésaine des Bibliothécaires et Bibliothèques Catholiques (FIBBC). PILEn is misschien wat te vergelijken met het Boekenoverleg in Vlaanderen, maar helemaal hetzelfde is het toch ook niet.

Ten tweede is er het initiatief "Achat massif de livres pour les collectivités" van de Franse Gemeenschap (Fédération Wallonie-Bruxelles).

In het kader van een plan voor de transversale ondersteuning van de boekensector naar aanleiding van de gezondheidscrisis zorgt de Fédération Wallonie-Bruxelles ervoor dat er massaal boeken kunnen worden aangekocht. Een budget van 1 miljoen euro is bestemd voor de openbare bibliotheken (500.000 euro) en de OCMW's (500.000 euro) die de hele maand november hun aankopen kunnen doen in een van de 63 onafhankelijke boekhandels die deel uitmaken van het consortium waarmee de Fédération Wallonie-Bruxelles een raamovereenkomst sloot. Voor de OCMW's wordt het beschikbare geld verdeeld op basis van het inwoneraantal van de gemeenten. Voor de bibliotheken wordt 24.983 euro voorbehouden voor elk van de 6 centrale bibliotheken (in de provincies Waals-Brabant, Henegouwen, Luik, Luxemburg en Namen, en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) en het resterende bedrag wordt onder 154 erkende bibliotheken verdeeld a rato van 0,82 euro per lid (gebaseerd op het aantal leden in 2018).

Deze maatregel heeft een tweeledig doel, nl. enerzijds het lezen te bevorderen en anderzijds de verschillende spelers in de boekensector financieel te ondersteunen. De boeken die aangekocht mogen worden moeten verschenen zijn in het Frans; ze moeten in 2019 of in 2020 zijn uitgegeven; ze moeten zijn geschreven of geïllustreerd door een auteur die in België verblijft; of zijn gepubliceerd door een uitgever met maatschappelijke zetel in het Waals of het Brussels Gewest. Het gaat dus duidelijk om een actie ten voordele van de Belgische, Franstalige boekensector.

Met vriendelijke groet

Patrick Vanhoucke