Waarom Wikipedia? 'To make the internet suck less'

Wikipedia hengelt dezer dagen opzichtig naar uw geldelijke steun. Verkeert de grootste, vrije encyclopedie in geldnood? 'Nee, al is oprichter Jimmy Wales wel de armoezaaier onder de internetgiganten. Als hij reclame had toegelaten en betaalmuren opgetrokken, stond hij nu in de top 10 van Forbes.' Filip Rogiers (bron: DS Za. 21 Okt. 2017, Pagina 44)

Ik groeide op in een huis zonder boeken. Of toch: er was dat ene boek, de Winkler Prins Encyclopedie, 21 delen die in een aparte kast in de woonkamer stonden. Als kind mocht ik er graag stiekem “aangebrande” prentjes in bekijken. Ik hield er een verknipt beeld van penissen en vagina's aan over. En een forse rekening bij de therapeut, maar laat ik u daar vooral niet mee vervelen.

Ah, nieuwsgierigheid! Ze doodt al eens een kat, maar ze is onuitroeibaar, motor van alle vooruitgang. De wil om álle kennis te verzamelen en vrij beschikbaar te maken, is zo oud als de straat. Velen droomden, zoals dokter Faust, van de Totale Kennis. Alleen de moedigsten

waagden zich aan een poging om het Al te inventariseren. Pionier was de Grieks-Egyptische koning Ptolemaeus II Philadelphus en zijn aan het begin van de 3de eeuw voor Christus opgerichte bibliotheek van Alexandrië.

Met de Verlichting die aan de horizon gloorde, werden de faustiaanse ondernemingen stouter, grootser. In zijn boek De opstand van de natuur (2017) beschrijft historicus Philipp Blom de allereerste Dictionnaire, een voor zijn tijd (17de eeuw) 'buitengewoon monument van de menselijke herinnering'. Ruim anderhalve eeuw voor de moeder van alle encyclopedieën, de Encyclopedia Britannica. De auteur, Pierre Bayle (1647-1706), schreef door tot op zijn sterfbed en klopte af op zes miljoen woorden en 3.300 foliopagina's. Bayle begon zijn levenswerk om tegengewicht te bieden aan de vox pop die in kometen en strenge winters goddelijke tekenen zag.

De Belgen Paul Otlet en Henri La Fontaine begonnen in 1910 aan een immens 'universeel bibliografisch repertorium'. De collectie, die in 1920 in het Brusselse Jubelpark werd ondergebracht, besloeg al snel een honderdtal zalen. In 1998 verhuisde het Mundaneum, ook wel het 'internet van papier' genoemd, naar Bergen. Otlet en La Fontaine waren idealisten: meer en betere kennis zou leiden tot wereldvrede.

Maar dé game changer, na de boekdrukkunst, werd het internet. Het idee voor 'een gratis encyclopedie waaraan iedereen bijdragen mag leveren', kwam uit de koker van de Amerikaanse internaut Larry Sanger, die er zijn baas, IT-ondernemer Jimmy Wales, warm voor maakte. Op

15 januari 2001 ging de Engelstalige editie van start, een maand later werd de eerste mijlpaal van 1.000 lemma's overschreden. Vandaag verschijnen er tien artikels per seconde. De Engelstalige blijft de grootste, met 5,5 miljoen lemma's, goed voor een vijfde van alle pagina's. In september werd Wikipedia wereldwijd 14 miljard keer bekeken. Met 133 miljoen views valt de Nederlandstalige Wikipedia net buiten de top 10 van de veelgebruikers.

'Faust, zeg je? Ja, dat zijn we allemaal wel een beetje', zegt Geert Van Pamel. Hij is de (onbezoldigde) voorzitter van Wiki­media België, wettelijk onafhankelijk van maar wel erkend als vertegenwoordiger door de Wikimedia Foundation, de door Wales opgerichte en in San Francisco gevestigde non-profitorganisatie achter Wiki­pedia en zusterprojecten, zoals Wiktionary en Wikidata. Geert is ingenieur, informaticaspecialist en werknemer van Proximus en - zo schat hij - vier uur per week wikipediaan (al wie minstens vijf keer per maand op de 'Bewerkknop' drukt). 'We doen het omdat we van computers houden, maar toch vooral omdat we gebeten zijn om kennis te delen.' In Geerts geval: vooral veel mooie maar te weinig bekende Vlaamse woorden, zoals 'stoofhout' en 'spooktrein'.

Is Wikipedia werkelijk volledig? Nooit, natuurlijk, het is een work in progress en eenzelfde lemma bevat in de ene taal al eens veel meer en preciezere informatie dan in een andere taal (288 talen, inclusief West-Vlaams en Esperanto). Wikipediaan Michiel Hendryckx raadt u aan om de Engelstalige pagina voor snail (slak) te consulteren. 'Aan de basis ervan

ligt een Oostendse wikipe­diaan die zijn hele leven op de veerboten heeft gewerkt. Iemand attendeerde hem erop dat er geen lemma voor “slak” was. Hij kocht in De Slegte een Engelstalig boekje over slakken en schreef een pagina. Vandaag bevat die pagina alle mogelijke info over slakken, verzameld door experts van over de hele wereld.' Kleurrijke plaatjes overigens van de geslachtsorganen.

Gratis, dat bestaat toch niet?

Toch wel, en dat heeft alles te maken met ...

lees verder via het krantenarchief van GoPress in jouw bibliotheek.